บันได 4 ขั้น สู่​เกษตรยั่งยืนวิถีใหม่

บันได ขั้นที่ 4 ของบันได 4 ขั้น คือความยั่งยืน

ความหมายของความยั่งยืนในเชิงธุรกิจ ไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ คือการมีรายได้สม่ำเสมอ เป็นประจำ ด้วยการทำงานเท่าเดิม หรือเพิ่มขึ้นเล็กน้อยนั่นเอง ในอาชีพเกษตรกรรม เมื่อเราเติบใหญ่ จนกลายเป็นเกษตรเชิงพาณิชย์แล้ว สิ่งที่ควรทำเพื่อความยั่งยืน จำเป็นทุกเรื่อง ทุกขั้นบันได ที่ผ่านมา เชียวแหล่ะ

• ควบคุมตนเองให้อยู่ในบรรทัดฐานเดิม
  เมื่อความต้องการมากขึ้น และเราสามารถผลิตเพื่อตอบสนองความต้องการนั้นได้ รายได้ก็มากขึ้น สิ่งแรกที่ทำให้ได้ คือ ควบคุมตนเอง ไม่โลภ ไม่เอาเปรียบผู้อื่น ให้ย้อนกลับไปมองเส้นทางที่เราผ่านมา บางคนสอนเราฟรีๆ เพื่อให้เราได้เกิด แต่ทำไมเราสอนคนอื่น ต้องมีค่าจ้างทุกครั้ง จริงๆ แล้ว สอนกันฟรีๆ บ้างก็ไม่ได้เสียอะไรไป
• บริหารจัดการการผลิตให้คงที่ทั้งคุณภาพ และปริมาณ
  เราต้องจัดการกับการผลิตให้คงที่ให้ได้ ในขณะที่มีกิจกรรมอื่นๆ เพิ่มเข้ามามากมาย สิ่งที่ต้องใช้ในการจัดการเรื่องนี้ ในปัจจุบันมีเทคโนโลยีมากมาย ซึ่งอาจต้องลงทุนบ้าง แต่ความคุ้มค่านั้นมากพอกับต้นทุกที่เสียไป อย่างแน่นอน ขอให้เรียนรู้ให้ถ่องแท้ ก่อนเลือกใช้ระบบใดๆ ให้ดีพอ
• บริหารจัดการตลาด ให้เป็นไปตามที่ควรจะเป็น
  ในช่วงเวลาปกติ เราเป็นผู้ผลิตปกติ เรามักทราบดีว่า ความต้องการของตลาดแต่ละช่วง เป็นอย่างไรควรจัดการกับผลผลิต ให้มีปริมาณเพียงพอตลอดเวลา เช่น สะตอ จะให้ผลผลิตตามฤดูการ แต่การเก็บรักษาสตอให้มีขายนิกฤดู เป็นสิ่งท้าทาย แต่สุดท้ายก็สามารถทำได้ ไม่ว่าจะดองน้ำเกลือ ต้มแล้วแพ็คสูญญากาศนำไปแช่แข็ง พัฒนาพันธุ์ที่ให้ผลผลิตทั้งปี เป็นต้น
• รวมกลุ่ม เพื่อบริหารความเสี่ยงของรายได้
  การวมกลุ่ม เป็นเรื่องจำเป็นของทุกธุรกิจ เพื่อเป็นการควบคุมปริมาณ ราคาของผลผลิต ซึ่งทำให้เกษตรกรยุคใหม่ มีรายได้ที่ยั่งยืน ตัวอย่างเช่น การรวมกลุ่มทำเครื่องแกงขาย โดยแบ่งกันปลูกเครื่องเทศ สมุนไพร ต่างชนิดกัน แล้วนำมารวมกันเพื่อปรุงเป็นเครื่องแกง เป็นต้น เพื่อกระจายความเสี่ยง และลดต้นทุนในการเริ่มต้น
• สร้างคนรุ่นใหม่ ให้เดินตามในแนวทางที่ถูกต้อง
  สิ่งสำคัญประการสุดท้าย ไม่ว่าอาชีพไหน คนสืบทอดจำเป็นต้องมี โดยเฉพาะปราชญ์เกษตรทั้งหลาย จำเป็นต้องมีศิษย์เอก เพื่อสืบทอดความรู้ ในความเป็นจริงการประกอบอาชีพ ไม่ได้มีแค่ความรู้เพียงอย่างเดียว แต่มีเคล็ดลับมากมายที่ถ่ายทอดได้ไม่หมด จึงจำเป็นต้องมีการสร้างคนรุ่นใหม่ มาแทนคนรุ่นเก่า โดยเรียนรู้จากคนรุ่นเก่า ผสมกับความรู้และเทคโนโลยีใหม่ๆ กลายเป็นปราชญ์คนใหม่ได้นั่นเอง